Proteïnen, ook wel eiwitten genoemd, zijn onmisbaar voor een gezond en sterk lichaam. Ze spelen een belangrijke rol bij verschillende processen in het lichaam. Zo zijn ze essentieel voor de opbouw, herstel en onderhoud van spieren en bindweefsels. Daarnaast dragen ze bij aan een optimale werking van het lichaam, dienen ze als brandstof en geven ze energie.
Essentiële aminozuren
Een eiwit is opgebouwd uit aminozuren, waarvan er 20 verschillende zijn. Van deze 20 worden er 12 door het lichaam zelf aangemaakt en worden de andere 8 ‘essentiële aminozuren’ genoemd. Deze moeten via voeding worden ingenomen om het lichaam te voorzien van alle benodigde bouwstoffen.
Voedingsmiddelen met proteïne
Proteïnen vindt men terug in verschillende voedingsmiddelen, zoals zuivel, vlees en vis. Voor vegetariërs en veganisten zijn er ook niet-dierlijke producten waar men eiwitten uit kan halen, zoals hennepzaad, spirulina, noten en groene bladgroenten. Het is belangrijk om gevarieerd te eten om alle benodigde aminozuren binnen te krijgen.
Proteïne shakes als aanvulling
Voor sporters is het binnenkrijgen van voldoende eiwitten nog belangrijker. Eiwitten dragen namelijk bij aan het herstel en de groei van spieren, en zorgen voor de nodige energie om te kunnen presteren tijdens een training. Veel sporters kiezen er daarom voor om proteïne shakes als aanvulling te nemen. Hierdoor zijn ze er zeker van dat ze de nodige hoeveelheid BCAA’s (Branched-Chain Amino Acids) binnenkrijgen, zoals Leucine, Valine en Isoleucine.
Proteïne: hoeveel heb je nodig per dag en wat zijn de beste bronnen
We hebben allemaal eiwitten nodig om ons lichaam gezond te houden. Maar hoeveel eiwitten hebben we precies nodig per dag? Het voedingscentrum beveelt een inname van 0,8 gram eiwit per kilogram lichaamsgewicht aan, maar dit is niet voldoende voor optimale gezondheid en lichaamssamenstelling. Voor optimale spieropbouw is een dagelijkse eiwitinname van minstens 1,6 gram per kilogram lichaamsgewicht nodig.
Niet alle eiwitbronnen zijn gelijk. Dierlijke eiwitten bevatten alle essentiële aminozuren die het lichaam nodig heeft om spieren op te bouwen en te herstellen. Plantaardige eiwitten missen soms bepaalde aminozuren en kunnen minder effectief zijn voor spieropbouw. Goede bronnen van eiwitten zijn bijvoorbeeld kip, vis, eieren en peulvruchten.
Eiwitten zijn ook belangrijk voor afvallen. Eiwitten kunnen helpen bij het verhogen van de stofwisseling en geven een verzadigd gevoel. Het is dus goed om bijvoorbeeld bij het ontbijt wat extra eiwitten te eten, bijvoorbeeld in de vorm van eieren of Griekse yoghurt.
Als je een duursporter bent, heb je meer eiwitten nodig om optimaal te herstellen na een inspanning. Voor duursporters wordt aanbevolen dagelijks 1,2 tot 1,6 gram eiwit per kilogram lichaamsgewicht te consumeren. Goede bronnen van eiwitten zijn bijvoorbeeld kip, vis, eieren en peulvruchten.
Mensen die fysiek actief zijn hebben over het algemeen meer eiwitten nodig dan mensen die zitten. Bijvoorbeeld, mensen die fysiek zwaar werk doen, hebben meer eiwitten nodig dan een gemiddeld persoon. Het is belangrijk om de dagelijkse eiwitinname af te stemmen op je eigen fysieke activiteit en doelen.
Wat zijn de gevolgen van een tekort aan proteïne in het dieet?
Een eiwittekort kan ernstige gevolgen hebben voor het lichaam. Eiwitten zijn niet alleen belangrijk voor de opbouw van spieren, maar ook voor de aanmaak van enzymen en hormonen die essentieel zijn voor diverse processen in het lichaam.
Oorzaken van een eiwittekort
Een van de grootste oorzaken van een eiwittekort is een algemeen tekort aan kwalitatieve voeding. Dit is met name een probleem in ontwikkelingslanden waar mensen honger lijden en te weinig calorieën kunnen innemen.
Risicogroepen voor een eiwittekort
Er zijn verschillende risicogroepen waarbij een eiwittekort zich kan voordoen. Dit zijn bijvoorbeeld ouderen, mensen op dieet en vegetariërs en veganisten.
Symptomen van een eiwittekort
De gevolgen van een eiwittekort kunnen zich op allerlei manieren uiten. Enkele belangrijke symptomen zijn spierafbraak, vermoeidheid en slaapstoornissen, huid-, haar- en nagelproblemen en verminderde weerstand.
Spierafbraak
Een van de eerste symptomen van een eiwittekort is spierafbraak. Als het lichaam niet genoeg eiwitten binnenkrijgt, zal het spiermassa opofferen om de aanmaak van enzymen en hormonen te kunnen garanderen.
Proteïne in plantaardige voeding: welke opties zijn er voor vegetariërs en veganisten
Als vegetariër of veganist is het belangrijk om voldoende proteïne binnen te krijgen. Gelukkig zijn er tal van opties voor het halen van proteïne uit plantaardige voeding. Zo kunnen zuivel, eieren, vleesvervangers, groenten, granen, bonen, noten en zaden allemaal bijdragen aan de dagelijkse hoeveelheid proteïne.
Vleesvervangers
Het is belangrijk om te weten dat niet alle vleesvervangers gezond zijn. Sommige bevatten extra suiker, vet en calorieën. Gelukkig zijn er wel goede opties beschikbaar in de supermarkt. Kies bijvoorbeeld voor vleesvervangers op basis van tofu, tempeh of seitan. Lees altijd de ingrediëntenlijst en voedingswaardetabel om te weten wat je binnenkrijgt.
Groenten met veel eiwitten
Sommige groenten bevatten relatief veel eiwitten, waardoor ze een goede toevoeging zijn aan een vegetarisch of veganistisch dieet. Denk bijvoorbeeld aan spinazie, boerenkool, champignons, asperges, mais, avocado, artisjok, doperwten, broccoli en spruitjes. Combineer deze groenten met andere proteïnebronnen voor een complete maaltijd.
Combinatie van groenten en granen
Veganisten kunnen zelf complete eiwitten maken door een graan uit de granengroep te combineren met bonen, zaden, noten, linzen, erwten of andere eiwitrijke producten. Denk bijvoorbeeld aan rijst met bonen, havermout met amandelen of quinoa met kikkererwten. Zo krijg je alle essentiële aminozuren binnen die je lichaam nodig heeft.
Vitamines en mineralen
Vegetarische en veganistische diëten kunnen ook zorgen voor een tekort aan bepaalde vitamines en mineralen, vooral vitamine B12 en omega-3, die voornamelijk uit dierlijke producten worden gehaald. Het is daarom belangrijk om deze voedingsstoffen aan te vullen met supplementen of verrijkte voedingsmiddelen. Lees altijd de etiketten om te weten wat er precies in zit.