Hoe is Sinterklaas ontstaan en waar komt de traditie vandaan? Sinterklaas is gebaseerd op de bisschop Nicolaas van Myra, een Griekse heilige die in de derde/vierde eeuw na Christus in Lycië in Klein-Azië leefde. Hij werd geboren in Patara te Lycië dat in Antalya, hedendaags Turkije ligt. Later werd hij bisschop van Myra, de hoofdplaats van Lycië. Hij stierf op 6 december 342. Al snel na zijn dood werd de Sint-Nicolaaskerk waar hij begraven was een bedevaartsoord.
Oorsprong en geschiedenis
Hoewel de moderne vorm van het Nederlandse sinterklaasfeest waarschijnlijk voortkomt uit het prentenboekje Sint Nikolaas en zijn knecht (1850) van de onderwijzer Jan Schenkman (1806-1863), heeft de verering van Sint-Nicolaas een veel oudere oorsprong. Er zijn honderden kerken, kathedralen en basilieken genoemd naar Sint-Nicolaas. In veel landen in Europa wordt Sint-Nicolaasdag gevierd, maar de invulling van de folklore varieert per land en streek.
Nicolaas van Myra
De resten van de heilige Nicolaas van Myra werden eeuwen na zijn dood, in 1087, weggehaald uit zijn graf in de Sint-Nicolaaskerk in Turkije en overgebracht naar Bari in Italië, uit angst voor vernietiging door de Seltsjoeken, die het gebied in hun macht hadden. Deze overbrenging was een daad van religieus imperialisme en culturele toe-eigening. Het was een manier om de relieken van de heilige te verheffen en het christendom te verspreiden over de niet-christelijke wereld.
Zwarte Piet
Zwarte Piet is het controversiële hulpje van Sinterklaas. Hij heeft een zwarte huidskleur, rode lippen, grote gouden oorbellen en kroeshaar. Het beeld van Zwarte Piet is een overblijfsel uit de tijd van de slavernij en kolonialisme. De figuur van het hulpje heeft zich ontwikkeld uit een middeleeuws duivelsfiguur die de kinderen bang moest maken. Later werd dit een Moor of in ieder geval een figuur van ‘Neger’-achtige oorsprong. Het figuur van Zwarte Piet is controversieel en roept veel emotionele reacties op bij zowel voor- als tegenstanders.
Wat is de rol van Sinterklaas in de Nederlandse cultuur?
Sinterklaas is een belangrijk onderdeel van de Nederlandse cultuur en een geliefde traditie die teruggaat tot de Middeleeuwen. Het wordt gevierd op 5 december in Nederland en 6 december in België ter ere van de heilige Nicolaas van Myra. Sinterklaas is een moment van gezelligheid, cadeautjes en lekkernijen. De figuur van Sinterklaas heeft door de jaren heen verschillende veranderingen ondergaan, maar blijft een herkenbaar symbool van de Nederlandse cultuur.
De geschiedenis van Sinterklaas
De geschiedenis van Sinterklaas gaat terug tot de Middeleeuwen. Het feest was in die tijd een religieuze aangelegenheid ter ere van de heilige Nicolaas van Myra. Door de jaren heen heeft het feest verschillende veranderingen ondergaan en is het uitgegroeid tot een volksfeest dat gevierd wordt door jong en oud. Tegenwoordig is de focus van het feest meer gericht op cadeautjes geven en ontvangen, maar het is nog steeds een belangrijke culturele traditie in Nederland.
De veranderingen in de sinterklaastraditie
De sinterklaastraditie heeft door de jaren heen verschillende veranderingen ondergaan. Het feest is van een religieuze viering veranderd in een volksfeest en de figuur van Sinterklaas heeft verschillende aanpassingen ondergaan. Ook de figuur van Zwarte Piet heeft de afgelopen jaren veranderingen ondergaan vanwege de discussie over de mogelijke racistische connotaties van deze figuur. De traditionele Zwarte Piet is inmiddels vervangen door de roetveegpiet, die minder stereotyperend is.
De figuur van Zwarte Piet
Zwarte Piet is een controversiële figuur in de sinterklaastraditie. Vanwege de discussie over de mogelijke racistische connotaties van deze figuur heeft hij de afgelopen jaren verschillende veranderingen ondergaan. Inmiddels is de traditionele Zwarte Piet vervangen door de roetveegpiet, die minder stereotype is. Echter, deze veranderingen hebben geleid tot verdeeldheid in de samenleving en er zijn nog steeds mensen die vasthouden aan de traditionele Zwarte Piet.
De veranderlijkheid van tradities
Tradities moeten steeds op de een of andere manier ‘bij de tijd worden gebracht’. Juist die veranderlijkheid maakt tradities vitaal. Zodra een traditie fossiliseert, is ie op sterven na dood. Zo ook de sinterklaastraditie, die door de jaren heen verschillende veranderingen heeft ondergaan en nog steeds aan veranderingen onderhevig is. Het is belangrijk om open te staan voor verandering en te blijven evalueren welke aspecten van de traditie relevant zijn in onze huidige samenleving.
Wat zijn de verschillende interpretaties van de oorsprong van Sinterklaas?
Sinterklaas is een van de meest herkenbare personages in Nederland en België. Maar wat is eigenlijk de oorsprong van deze figuur? Er zijn verschillende interpretaties over waar de Sinterklaastraditie vandaan komt. Een theorie is dat Sinterklaas is gebaseerd op de Germaanse oppergod Wodan of Odin. Sint Nicolaas was weliswaar een bisschop, maar de figuur van Sinterklaas ontleent aan deze god die bekend stond als god van de doden, wijsheid en de poëzie.
Symboliek van Sinterklaas
Het Sinterklaasfeest is doordrenkt van symboliek en oude beelden die in vroegere tijden werden gebruikt om de mens bewust te maken van de zin van zijn bestaan en van zijn goddelijke oorsprong. Een voorbeeld hiervan is de staf die Sinterklaas draagt, dit staat voor waardigheid. De roe die hij bij zich heeft, staat voor vruchtbaarheid. Daarnaast heeft de bisschoppelijke kleding die Sinterklaas draagt ook diepe symbolische betekenissen.
Verering van Wodan
Er zijn nog meer parallellen die de verering van Sinterklaas met Wodan verbinden. Wodan schonk de mensheid de runen en was de beschermheer van de schoenmakers. In het Sinterklaasverhaal speelt de schoen een belangrijke rol en geeft Sinterklaas cadeaus aan kinderen in hun schoen. Ook de connectie met de dichtkunst, waar Wodan bekend om stond bij de Germanen, komt terug in het verhaal van Sinterklaas.
Mijter en kleding van Sint Nicolaas
Een kenmerkend aspect van Sint Nicolaas is zijn mijter, een soort hoofddeksel dat tijdens openbare optredens altijd wordt gedragen. De mijter komt oorspronkelijk uit de voor-christelijke Mithras-cultus in het Romeinse rijk. De kleuren die kenmerkend zijn voor de kleding van Sint Nicolaas, wit, rood en goud, hebben ook een symbolische betekenis. Ze staan voor de stadia in een geestelijke weg die de mens kan afleggen.
NER
Ten slotte is er nog een lijst van goden en figuren die mogelijk als inspiratie hebben gediend voor het Sinterklaasverhaal, waaronder de Germaanse oppergod Wodan, Eckhard, Oel, Hugin, Munin, Sleipnir, Griekse god Pan, Romeinse variant Faunus, Dagan en Dogon.
Betekenis van de naam Sinterklaas
Sinterklaas is een feest dat jaarlijks op 5 december gevierd wordt in Nederland, België en andere landen. Maar wat betekent de naam Sinterklaas eigenlijk? Sinterklaas is een afkorting van Sint Nicolaas. Sint Nicolaas was een bisschop van Myra, een stad in Turkije. Hij leefde in de vierde eeuw en stond bekend om zijn goede daden. Na zijn dood werd hij heilig verklaard en werd hij de beschermheilige van onder andere kinderen, dieven en zeelieden.
Oorsprong van Sinterklaas
De oorsprong van Sinterklaas ligt dus bij de heilige Nicolaas van Myra. Het feest van Sinterklaas gaat dan ook terug naar de christelijke kerkheilige Nicolaas van Myra, die de bisschop van Myra was en overleed op 6 december 342. Een belangrijk onderdeel van het Sinterklaasfeest is het geven van cadeaus. Dit gebruik komt voort uit het verhaal dat Sinterklaas vroeger stiekem geld gaf aan mensen die arm waren.
Sinterklaasfeest
Het Sinterklaasfeest is een typisch Nederlands feest. Het wordt gevierd op 5 december en staat in het teken van cadeautjes geven. Veel kinderen kijken uit naar dit feest en zetten hun schoen voor de haard. In België wordt het feest ook gevierd, maar daar gebeurt dat op 6 december. In sommige andere landen wordt het feest op een andere dag gevierd.
Zwarte Piet
Zwarte Piet is de assistent van Sinterklaas en wordt vaak afgebeeld als een zwarte man met een pagepak en een baret. De figuur van Zwarte Piet is de laatste jaren onderwerp van discussie vanwege de vermeende racistische connotaties. Sommige mensen vinden dat Zwarte Piet een negatief stereotype van zwarte mensen is. Anderen vinden dat Zwarte Piet een onschuldige traditie is die niet racistisch is bedoeld.
Nicolaas van Myra
Nicolaas van Myra was een christelijke heilige en bisschop van Myra, een stad aan de zuidkust van Turkije. Hij overleed op 6 december 342 en wordt vereerd als beschermheilige van onder andere kinderen, zeelieden en kooplieden. Veel verhalen over Sinterklaas gaan over de goede daden die Nicolaas van Myra deed tijdens zijn leven. Zo zou hij geld hebben gegeven aan arme mensen en eens een schip hebben gered van een storm.
Spanje
In de Sinterklaastraditie komt Sinterklaas met de boot uit Spanje. Waarom uit Spanje? Dat heeft te maken met het feit dat de bisschop van Myra in de Middeleeuwen een belangrijke heilige was in Spanje. De Spaanse koning Alfons X de Wijze schreef in de dertiende eeuw een boek over de legende van Sint Nicolaas. Door dit boek werd Sint Nicolaas nog populairder in Spanje en verspreidde zijn verering zich naar andere landen.